In april kwam Sterrenstad – dwars door Maastricht uit, het nieuwste boek van Frederiek Lommen. Zij beschrijft haar zwerftochten door de stad in negentien verhalen, en vult deze aan met wetenswaardigheden en tips. De lezer wordt meegevoerd naar bekende en onbekende plekken van Maastricht, langs de stadsgrenzen, rafelrandjes en natuurlijk die allesbepalende Maas. Hoe ging zij te werk? En kwam ze nog verrassingen tegen in deze stad die ze zo goed kent?
Frederiek woonde tussen haar 18e en 31e in Maastricht. Daarna verhuisde ze naar de Randstad, maar zes jaar geleden ging ze er parttime weer wonen. Ze kende de stad dus al goed. Hoe ging zij te werk bij het schrijven van haar verhalen? “Gelukkig kon ik met een frisse blik naar de stad kijken; daarvoor was ik lang genoeg weggeweest,” vertelt Frederiek. “Ik heb een grote kaart van Maastricht aan de muur gehangen en een lijst gemaakt van onderwerpen die ik interessant vind aan de stad. Zoals het industriële verleden: het is de eerste industriële stad van Nederland. En de rol van de Maas, de functie die zij vroeger had, maar ook vandaag de dag. En natuurlijk de mergelgrotten. Die bleken trouwens veel groter en nog interessanter dan ik vermoedde.”
Met deze gegevens wandelde en fietste zij door de wijken, vaak gericht op zoek naar informatie, soms op de bonnefooi. “Dat leverde ook mooie ervaringen op. Zo belandde ik eens aan de keukentafel van een kleine wijnboer, die mij zijn levensverhaal vertelde.”
Pareltjes en rauwe randjes
Hoewel ze de stad al goed kende, werd ze toch nog vaak verrast. “Pas bij het schrijven van Sterrenstad ontdekte ik het noordoostelijk deel van de stad. Dat is niet per se een aantrekkelijke plek om te bezoeken. Het is er doorsneden met spoor- en snelwegen, eigenlijk gewoon een verprutst stuk stad. Maar ooit was dat anders. In de 19e eeuw lieten rijke industriëlen hier schitterende landgoederen aanleggen waar ze prachtige paleizen op lieten bouwen. Die liggen daar nu nog, tussen al die wegen, op versnipperde stukjes grond. Ik heb daar echt pareltjes ontdekt!”
Ze vindt dat er veel is veranderd sinds ze hier studeerde. “Toen was het nog een echte industriestad, een arme stad. Het is een veel rijkere stad geworden. Dat heeft uiteraard veel voordelen gebracht, maar het is mij soms te opgepoetst. Met name in de binnenstad. De rauwe randjes zijn bijna allemaal verdwenen. Dat maakte dat het avontuur soms wat lastig te vinden was.”
Bourgondisch
Na al die zwerftochten: hoe zou ze de stad typeren? Frederiek: “Het is niet origineel, maar bourgondisch is dan toch het eerste dat in mij opkomt. Zolang ik Maastricht ken, speelt een groot deel van het leven hier zich buiten af, in cafés en op terrassen. Je ziet dat ook terug in de kleding van de mensen. Maastrichtenaren flaneren meer, en kleden zich daar op. Warm, is het tweede dat in mij opkomt als ik de stad in één woord moet vangen. Ik vind Maastricht een warme stad, in de zin van gemoedelijk, met haar compacte, middeleeuwse centrum omringd door de singels.”
Haar favoriete plek ligt in het zuiden van de stad. “Het Jekerdal, de Pieterberg, de Louberg. Je wandelt er zo België binnen, en het is een prachtig stuk natuur. Er vliegen zelfs oehoes rond, zoals je in een van mijn verhalen kunt lezen.”
Persoonlijke verhalen
Boeken over Maastricht zijn er genoeg. Wat maakt Sterrenstad anders dan die andere? “De meeste reisboeken over Maastricht zijn informatieve stadsgidsen. Wat móet je gezien hebben? De tien mooiste plekken, dat soort zaken. Zo’n boek is Sterrenstad nadrukkelijk niet,” aldus Frederiek. “Het is een verzameling verhalen over mijn belevenissen in de stad. Dat maakt het een persoonlijk boek, met een indruk van hoe ik haar heb ervaren.”
Nieuwe plannen
Met Sterrenstad heeft Frederiek haar vierde boek geschreven. Eerder schreef zij Druiven en droesem. Een reis langs Griekse wijngaarden, Mooi marmer en slapende meisjes – dwars door Athene en Het verdriet van Griekenland. Zijn er alweer plannen voor een nieuwe publicatie? “Ik maak heel even een pas op de plaats. Sterrenstad is er net! Maar dwars door Zuid-Limburg vind ik wel een leuk idee, of een boek over de stad Luik. En wellicht keer ik ook weer eens terug naar mijn oude liefde Griekenland.”